Polscy dyplomaci w Lager Soldau. Kartka z kalendarza

1 lipca 1941 roku, w DL Soldau, został zamordowany Witold Winiarski – attaché konsularny w Konsulacie Generalnym RP w Królewcu.

Po wybuchu wojny Niemcy zarządziły plan zniesienia działalności polonijnych w Rzeszy oraz polskich placówek dyplomatycznych na terenach zarządzanych przez władze niemieckie: ambasadę w Berlinie, dziesięć konsulatów generalnych (w Berlinie, Düsseldorfie, Frankfurcie nad Menem, Hamburgu, Królewcu, Kwidzynie, Monachium, Wiedniu, Wrocławiu i Pradze), sześć konsulatów (w Kłajpedzie, Olsztynie, Opolu, Pile, Szczecinie i Morawskiej Ostrawie) i wicekonsulatu w Ełku.
W odwecie za to, że zaginął August Schillinger, niemiecki konsul z Krakowa, zatrzymano trzech polskich dyplomatów: Jerzego Warchałowskiego, konsula generalnego z Królewca, Witolda Winiarskiego, attaché konsularnego i Bohdana Jałowieckiego, konsula z Olsztyna. Dwaj ostatni zginęli w Lager Soldau.

Bohdan Jałowiecki urodził się 13 grudnia 1897 roku w Wilnie. Był kapitanem lotnictwa Wojska Polskiego, Od grudnia 1936 do września 1939 roku był konsulem i kierownikiem konsulatu polskiego w Olsztynie. Niemcy aresztowali Jałowieckiego, ignorując przysługujący mu immunitet. Był jedynym szefem polskiej placówki dyplomatycznej w Niemczech, który już nie odzyskał wolności. Czy na jego los wpłynął fakt, iż Niemcy uwięzili go, bo wiedzieli, że był zarazem zakonspirowanym oficerem polskiego wywiadu? 1 września 1939 roku został, wbrew prawu międzynarodowemu, aresztowany przez Gestapo i osadzony w więzieniu w Królewcu. Następnie deportowano go do obozu koncentracyjnego Hohenbruch w Prusach Wschodnich, skąd w styczniu 1940 r., wraz z księżmi kurii łomżyńskiej został wywieziony do obozu w Działdowie. Został zamordowany prawdopodobnie w styczniu lub lutym 1941 roku w DL Soldau. Egzekucji dokonano – bez wyroku sądowego – na polecenie komendanta Krausego. Miejsce pochówku dyplomaty pozostaje nieznane.

Witold Winiarski urodził 15 czerwca 1905 roku w Krakowie. Od 1 listopada 1937 roku attaché konsularny w Konsulacie Generalnym RP w Królewcu. Zginął w DL Soldau w 1 lipca 1941 roku.

Jan Piotrowski urodził 30 sierpnia 1899 roku. Od 1 grudnia 1936 roku rozpoczął prace w konsulacie w Olsztynie. Był zastępcą konsula Jałowieckiego. Zginął w Soldau w 1941 roku.

Ludwik Borek – pracownik Konsulatu Generalnego RP w Królewcu, zginął 29 czerwca 1941 roku w Lager Soldau.

Andrzej Rutecki

(na zdjęciu planasza-infografika informująca o polskich dyplomatach w Lager Soldau)