Kartka z kalendarza. Niemiecka akcja eutanazji T4 na Ziemi Działdowskiej

Niemiecka akcja eutanazji T4 na Ziemi Działdowskiej   

Na terenie Ziemi Działdowskiej na polecenie władz niemieckich, od 21 maja do 8 czerwca 1940 roku przeprowadzono eksterminację osób niepełnosprawnych umysłowo i fizycznie.

— W trakcie tej operacji zamordowano około 1558 umysłowo chorych z terenu Prus Wschodnich, w większości obywateli III Rzeszy, oraz około 300 Polaków i Żydów z rejencji ciechanowskiej — mówi Andrzej Rutecki ze Stowarzyszenia Pamięć i tożsamość. — Zbrodni dokonano za pomocą tlenku węgla w „komorze gazowej” zainstalowanej na ciężarówce, a zabijanie trwało od 15 do 20 minut. Akcję likwidacyjną przeprowadziło Sonderkommando Lange.

Celem akcji „T4” było systematyczne mordowanie osób uznanych za „niezdolne do życia” oraz „niegodne życia”, w tym chorych na padaczkę, otępienie umysłowe, schizofrenię i wiele innych schorzeń.

O mordowaniu chorych zeznawał Henryk Mania (nieosądzony cywilny członek Sonderkomamando): „Tu zostaliśmy umieszczeni w obozie, mieszczącym się w dawnych koszarach wojskowych. Z Poznania jechało kilka wozów, to jest całe Sonderkommando oraz cała grupa więźniów w licznie 13. Był to okres lata. Doły kopaliśmy w lesie, do którego dojeżdżało się przez rzeczkę, płynącą tuż obok Działdowa. Praca przy kopaniu dołów była bardzo ciężka o tyle, że kazano je kopać jak najśpieszniej, tak że pracowaliśmy od rana do nocy. Później dodano do pomocy grupę więźniów z obozu w Działdowie. Wydaje się, że las był strzeżony przez żandarmów z załogi obozu. O ile dobrze pamiętam – chorych psychicznie dowożono do lasu samochodami ciężarowymi – byli to chorzy z zakładu względnie zakładów znajdujących się prawdopodobnie na terenie Prus Wschodnich. Musieli to być zatem Niemcy, choć nie mogę wykluczyć, że przywożono również chorych z okolic Działdowa, a więc Polaków”.

(Na zdjęciu głównym propagandowy plakat niemiecki z 1938 roku przeciwko utrzymywaniu przy życiu osób chorych)